Sài Gòn bao thương của nhà báo Vũ Kim Hạnh như một bức chân dung mềm mại mà kiên cường của thành phố trong cơn bão dịch. Không chỉ lưu giữ những giọt nước mắt, cuốn sách còn nâng niu những mạch ngầm nhân ái, để từ ký ức riêng soi chiếu thành ký ức chung của một thời không thể nào quên.

Sài Gòn trong bão và mạch ngầm yêu thương chưa bao giờ tắt

Có những trang sử được viết bằng con số. Lại có những trang sử được chép bằng hơi ấm của lòng người. Sài Gòn bao thương chọn cách thứ hai. Mở đầu như một cuộc trò chuyện thân tình với người đã khuất, tác giả dẫn người đọc bước vào những ngày thành phố im tiếng còi xe và đầy tiếng thở dài. Những sợi dây phong tỏa đã chẻ nhỏ Sài Gòn thành vô số hòn đảo cô đơn, nhưng cũng chính lúc ấy, những cây cầu vô hình của tình thương xuất hiện: một túi gạo treo trước cửa, một bình oxy kịp đến, một tin nhắn hỏi thăm bật sáng giữa khuya. Tất cả làm nên một bản hòa ca của lòng nhân ái, nơi người ta lặng lẽ cưu mang nhau để cùng đi qua những giờ phút thử thách nhất.

Tác phẩm được chia thành ba phần, như ba chương giao hưởng cảm xúc. Phần 1 - “Sài Gòn bi thương” cho ta nhìn thẳng vào nỗi đau, để thấu hiểu. Phần 2 - “Sài Gòn bao thương” đưa ta đi giữa dòng người tử tế, để biết tri ân. Phần 3 - “Những nạn nhân cuối cùng” đặt một dấu lặng trang nghiêm, để mỗi người tự vấn và tự hứa với chính mình về cách sống tiếp. Không có lời than vãn, không có bi lụy, chỉ có sự kiên nhẫn của ký ức và lòng từ tốn của người kể chuyện, đủ để người đọc soi thấy gương mặt quen thuộc của chính mình trong gương mặt rộng lớn của thành phố.

Bên cạnh phần chính, cuốn sách nâng đỡ trải nghiệm đọc bằng những tư liệu hệ thống, như một biên niên nhẹ nhàng mà cẩn trọng, giúp người đọc đặt các câu chuyện đời thường vào bối cảnh rộng lớn hơn của diễn tiến dịch bệnh và những nỗ lực cộng đồng. Nhưng điểm sáng vẫn nằm ở điều giản dị: một ánh mắt động viên qua lớp khẩu trang, tiếng đốt pháo bông trong hẻm nhỏ ăn mừng gỡ dây giăng phong tỏa, những chậu dây leo mọc xanh tươi bám vào một chiếc thang bỏ đi trước nhà dân gửi gắm hy vọng. Những chi tiết nhỏ bé đó, qua ngòi bút của Vũ Kim Hạnh, bỗng thành ký hiệu đẹp đẽ của phẩm hạnh đô thị.

Từ ký ức riêng đến giá trị chung: một cuốn sách để nhớ, để thương và để lớn lên

Sài Gòn bao thương không dừng lại ở việc kể lại những gì đã xảy ra. Nó đặt câu hỏi về điều gì nên còn lại trong ta sau biến cố: lòng biết ơn, sự tiết chế, khả năng lắng nghe, bản lĩnh trao nhau một cái nắm tay đúng lúc. Từ một lát cắt đời sống, sách mở ra khung trời suy nghiệm: làm thế nào để một đô thị năng động vẫn giữ được hồn cốt mềm mại; làm thế nào để trí nhớ của cộng đồng không phai giữa cơn mưa tin tức; làm thế nào để những thương tổn trở thành bệ phóng nhân văn cho tương lai.

Giọng văn của tác giả trầm ấm, tin cậy và giàu trải nghiệm. Không dàn dựng kịch tính, không tô vẽ bi kịch, bà viết như đang trò chuyện với người thân, để độc giả an nhiên đi qua một hành trình cảm xúc mà không bị bỏ rơi ở bất cứ đoạn nào. Mỗi trang là một chiếc gương nhỏ. Ghép lại, ta có gương mặt Sài Gòn: có lúc mệt mỏi, có khi kiêu hãnh, nhưng rốt cùng là bao dung. Chính sự bao dung ấy khiến cuốn sách vừa là một món quà ký ức, vừa là một bản đồ tinh thần cho hiện tại. Người đã đi xa sẽ tìm thấy đường trở về. Người đang ở lại sẽ tìm thấy cách ôm lấy thành phố trong vòng tay nhẹ nhàng hơn.

Tác phẩm đến với bạn đọc cả nước như một lời nhắc nhớ về sức mạnh cộng đồng và tình người trong biến cố đời sống và những ai muốn hiểu thêm về sức bền của cộng đồng trước biến cố. Đây cũng là một lựa chọn ý nghĩa cho thư viện gia đình và trường học, như một tài liệu mềm giúp thế hệ trẻ hình dung về một thời khắc đặc biệt của thành phố. Khi mùa mưa về, khi hàng me rụng lá, khi tiếng rao đêm chợt vọng, cuốn sách ở đó, như một chiếc khăn choàng, nhắc ta thương nhau thêm một chút, chậm lại một nhịp, dịu dàng thêm một lời.

---

Giới thiệu về tác giả

Nhà báo Vũ Kim Hạnh là một giọng kể tin cậy, bền bỉ và lấp lánh duyên dáng. Nhiều năm gắn bó với Sài Gòn trong vai trò người quan sát và người dấn thân, bà là chứng nhân kiên nhẫn của những chuyển động văn hóa và đời sống đô thị. Sài Gòn bao thương là kết tinh của một tấm lòng dành cho thành phố: lặng lẽ thu nhặt những chi tiết nhỏ, chăm chút từng trang viết, để tạo nên một bản ký ức giàu nhân bản. Ở bà, người đọc tìm thấy sự thấu cảm không hoa mỹ, một tình yêu không ồn ào mà sâu sắc, và một lời mời gọi nhẹ nhàng: hãy cùng nhau nhớ cho đúng, thương cho trọn, sống cho đẹp giữa lòng Sài Gòn.

Hoàng Hà